Przepisał dochód z wynajmu na mamę. Co mu grozi?

Przypadek mojego klienta, Pana Jana, który w ostatnim czasie borykał się z wieloma problemami osobistymi, doskonale pokazuje, jak ważne jest przestrzeganie zasad podatkowych, zwłaszcza jeśli chodzi o dochody z wynajmu nieruchomości poza Wielką Brytanią. W tym artykule przyjrzymy się, jakie błędy popełnił Pan Jan i jakie mogą być tego konsekwencje, skupiając się na kwestiach związanych z dochodami z wynajmu, karami podatkowymi, osobami powiązanymi oraz wykorzystaniem fundacji rodzinnych.

Pan Jan ma nieruchomości zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii, a dochody z wynajmu tej na terenie Polski były przekazywane na konto jego mamy, która przeznaczała te środki na spłatę jego zobowiązań. Choć Pan Jan początkowo deklarował, że nieruchomość nie przynosi dochodów, okazało się, że dochody te były uzyskiwane, ale trafiały na inne konto.

Problemy związane z dochodami z wynajmu

Zgodnie z brytyjskim prawem podatkowym, odpowiedzialność za opodatkowanie dochodów z wynajmu nieruchomości spoczywa na właścicielu nieruchomości, nawet jeśli dochody te fizycznie trafiają na konto innej osoby. W sytuacji, gdy dochód jest przekazywany na konto mamy Pana Jana, obowiązek podatkowy nadal dotyczy Pana Jana, ponieważ to on jest właścicielem nieruchomości. Tego typu sytuacje są uregulowane w Income Tax (Trading and Other Income) Act 2005, który jasno określa, że dochód z wynajmu nieruchomości przez osobę trzecią może być zakwestionowany, jeśli celem jest uniknięcie opodatkowania. Dodatkowo przed przeniesieniem dochodu ze swojego majątku na inną osobę przestrzega income tax anti-avoidance legislation (ITA 2007).

Użycie fundacji rodzinnych jako rozwiązanie

Jeżeli Pan Jan chciałby formalnie przekazać dochód na inną osobę, mógłby to zrobić poprzez utworzenie Trustu, który pozwala na takie działania zgodnie z prawem. Trust to struktura prawna, w której dochód z nieruchomości jest formalnie przypisywany innej osobie, co umożliwia uniknięcie problemów związanych z podatkami. W Polsce odpowiednikiem Trustu jest Fundacja Rodzinna, jednak jest to rozwiązanie stosunkowo nowe na terenie Polski. Aby HMRC zaakceptowało takie rozdzielenie interesów, konieczne jest posiadanie odpowiedniej dokumentacji, takiej jak akt powierniczy (trust deed) lub deklaracja powiernicza (declaration of trust).

Czemu oddanie dochodu mamie nie jest odpowiednim rozwiązaniem?

Prosty przykład

Aby lepiej zrozumieć tę sytuację, wyobraźmy sobie, że Pan Jan prosi swojego pracodawcę, aby zamiast na jego konto, pieniądze z wynagrodzenia przelewał na konto jego syna. Choć fizycznie pieniądze trafiają na konto syna, to w rzeczywistości to Pan Jan wykonał pracę, więc dochód należy do niego i to on powinien zapłacić od tego podatek. Tak samo jest w przypadku dochodów z wynajmu nieruchomości – nawet jeśli pieniądze trafiają na konto mamy, to Pan Jan jest odpowiedzialny za ich opodatkowanie, ponieważ to on jest rzeczywistym właścicielem nieruchomości.

Powiązania rodzinne i konieczność transakcji rynkowych

W transakcjach między osobami powiązanymi, jak w przypadku Pana Jana i jego mamy, należy pamiętać, że wszystkie operacje powinny odbywać się na warunkach rynkowych. Oznacza to, że jeżeli nieruchomość jest wynajmowana członkowi rodziny, musi on płacić rynkowy czynsz. Jeśli tak się nie dzieje, HMRC może uznać, że dochód jest sztucznie zaniżony, a podatki powinny być naliczone od wartości rynkowej. To reguluje przepis zawarty w legislacji TCGA 1992, który jasno określa zasady dotyczące transakcji między osobami powiązanymi.

Przepisy antyabuzywne GAAR

Jeśli HMRC uzna, że Pan Jan próbował uniknąć podatku poprzez przeniesienie dochodów na mamę, może zastosować przepisy antyabuzywne GAAR (General Anti-Abuse Rule). Nawet jeśli pieniądze fizycznie wpływały na konto mamy, ale były używane do spłaty jego zobowiązań, HMRC może uznać, że faktycznym beneficjentem jest Pan Jan, choćby dlatego, że nie została przepisana własność na mamę. O tym wspomina ITA 2007, które to zapisy mają na celu zapobieganie unikania podatku dochodowego poprzez przekazywanie prawa do dochodów na inne osoby bez faktycznego przekazania aktywów, z których te dochody wynikają. W skrócie, transferor (osoba przekazująca) nadal może być odpowiedzialna za zapłacenie podatku, nawet jeśli dochód formalnie trafia do innej osoby, chyba że spełnione są określone warunki wyłączenia.

Dodatkowo, zgodnie z legislacją TMA 1970, HMRC może prowadzić dochodzenie aż do 12 lat wstecz w przypadku niezapłaconych podatków związanych z dochodami uzyskanymi poza granicami Wielkiej Brytanii.

Jak urząd mógłby dowiedzieć się o takich dochodach? Między innymi poprzez wymianę informacji między urzędami dzięki systemowi CRS, a także za sprawą donosów od „życzliwych” osób. Co ciekawe, podczas moich poszukiwań dla Was na temat wynajmu nieruchomości w Polsce, natknąłem się na artykuł, który wręcz zachęca i instruuje, jak złożyć taki donos. Pozostawię to bez komentarza!

Konsekwencje ukrywania dochodów

Ukrywanie dochodów z wynajmu może wiązać się z wysokimi karami finansowymi. Jeżeli Pan Jan nie zgłosi dochodów dobrowolnie, HMRC może nałożyć na niego kary sięgające nawet 100% niezapłaconego podatku, jeśli uzna, że działania były celowe i ukrywane. W celu uniknięcia takiej sytuacji Pan Jan powinien rozważyć dobrowolne zgłoszenie dochodów w ramach procesu Tax Disclosure. Pozwoli to na uporządkowanie wszystkich spraw podatkowych i zminimalizowanie potencjalnych sankcji.

Moją rekomendacją było, aby Pan Jan jak najszybciej uporządkował swoją sytuację podatkową, zgłaszając wszystkie dochody z wynajmu, nawet jeśli były one przekazywane na konto mamy. Warto także rozważyć utworzenie formalnej Fundacji Rodzinnej, aby w przyszłości unikać takich problemów. A obecnie, dzięki dobrowolnemu ujawnieniu dochodów, Pan Jan może obniżyć potencjalne kary, a także skorzystać z ulg podatkowych, takich jak Property Allowance, które mogą obniżyć jego zobowiązania wobec HMRC.